ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ

ಮರುಳುಗೊಳಿಸುವ ಮರಳುಗಾಡು!

ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿ ದ ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಡೆಸರ್ಟ್ ಎಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಾಚಿರುವ ಈ ಮರುಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಚೋಲಿಸ್ತಾನ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದೊಂದು ಮರುಳುಗಾಡು! ಇಲ್ಲಿನ ಮರುಳುಗಾಡನ್ನು ನೋಡಲೆಂದೇ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಜೈಸಲ್ಮೇರ್ಗೆ ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಜೈಸಲ್ಮೇರ್, ಬಿಕಾನೇರ್, ಜೋಧಪುರ ಮತ್ತು ಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಮರುಭೂಮಿ ದಟ್ಟವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವಾಗ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ದೇಶ ಅನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮರಳುಗಾಡಿನ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣ ಜೈಸಲ್ಮೇರ್ನಲ್ಲಿ ಜನವಸತಿ ಒಂದು ಚದರ ಮೈಲಿಗೆ ಕೇವಲ 10. 27000 ಚದರ ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಥಾರ್ ಜಗತ್ತಿನ 9ನೇ ದೊಡ್ಡ ಮರುಭೂಮಿ. ಜಗತ್ತಿನ ವರ್ಣರಂಜಿತ ಮರುಭೂಮಿ ಅಂಥಲೂ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. 

ಮರಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದದ್ದು ಹೇಗೆ?
ಥಾರ್ ಸಿಂಧೂ ನದಿಯ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಕೋಟಿಗಟ್ಟಲೆ ವರ್ಷದಿಂದ ಶಿಲಾಪದರದ ಚೂರುಗಳು ಮತ್ತು ಮರಳುಗಳು ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಥಾರ್ ಎಂಬ ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಮರಳು ದಿಣ್ಣೆ ಎಂಬ ಅರ್ಥವಿದೆ. ಇದರ ಸ್ಪಷ್ಟ ಅನುಭವ ಆಗಬೇಕಾದರೆ ಹಗಲು ಹೊತ್ತು ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಬೇಕು. ಬಿಸಿಗಾಳಿ, ಸುಡುವ ಬಿಸಿಲು, ಮೈ ಒಡೆದು ಬಿರುಕುಬಿಡುವಂತಹ ಶುಷ್ಕ ವಾತಾವರಣ, ಒಂಟೆಗಳು... ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ಮರುಭೂಮಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ಉಷ್ಣಾಂಶ 50 ಡಿಗ್ರಿಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ.

ಮರಳಿನ ಚಂಡಮಾರುತ!
ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿದ ಕಡುಬಡತನದಲ್ಲಿ ಸೊರಗಿದ ಮನುಷ್ಯರು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಥಾರ್ನಲ್ಲಿ ಮೇ-  ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಗಂಟೆಗೆ 140ರಿಂದ 150 ಕಿ.ಮೀ. ವೇಗದಲ್ಲಿ ಮರಳು ಕಣದಿಂದ ತುಂಬಿದ ಗಾಳಿ ಬೀಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಚಂಡಮಾರುತಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿ ಸಾಯುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಮರಗಳು ಇಲ್ಲದ್ದಕ್ಕೋ ಏನೋ ಇದೊಂದು ಪಕ್ಷಿಗಳೇ ಕಾಣದ ಪ್ರದೇಶ. ಹದ್ದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಇತರ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಕಾಣಸಿಗುವುದು ಅಪರೂಪ. ಫ್ರಾಂಕೊಲಿನ್, ಲಾವು ಮುಂತಾದ ವಲಸಿಗ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ.

ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಮಳೆಯೇ ಇಲ್ಲ.
ಥಾರ್ನಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ 3 ಸೆಂಟಿ ಮೀಟರ್ಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ. ಕೆಲವು ವರ್ಷ ಮಳೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಕೇವಲ 70 ಮಿ.ಮೀಟರ್ ಮಳೆ ಬಿದ್ದರೆ ರೈತರು ಆಸಲದ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಉಳಿದ ಸಮಯ ಪಶುಸಾಕಣೆಯೇ  ಮುಖ್ಯ ಉದ್ಯೋಗ. ಸಸ್ಯದ ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳೂ ಆಹಾರದ ಆಕರಗಳೇ. ಅದಕ್ಕೆ ಮಾಂಸಾಹಾರ ಇಲ್ಲಿ ತೀರಾ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಮರುಭೂಮಿಯ ಹಡಗುಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಒಂಟೆಗಳು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಜನರಿಗೂ ಇಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.

ಒಂಟೆ ಮತ್ತು ಜೀಪ್ ಸಫಾರಿ:
ಮರುಭೂಮಿಯನ್ನು ನೋಡಲು ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಒಂಟೆ ಸವಾರಿಯ ಮಜ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗೆ ಒಂಟೆ ಸವಾರಿಯೇ ಆದಾಯದ ಮೂಲ. ಅಲ್ಲದೆ, ಇನ್ನೂ ಸಾಹಸ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಅನಿಸಿದರೆ ಮರಳುಗಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜೀಪ್ ಸಫಾರಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಬಣ್ಣವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಜನ:
ಥಾರ್ನ ಜನ ಕೆಂಪು, ಹಸಿರು, ಹಳದಿ, ಕಪ್ಪು ಹೀಗೆ ಕಡು ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಟ್ಟೆಬರೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮುಂಡಾಸಿನಲ್ಲೇ 15 ಬಣ್ಣಗಳಿದ್ದಾವು.  ಥಾರ್ನಲ್ಲಿ ಗೂಮರ್ ಮತ್ತು ತೇಜ್ ಹಬ್ಬಗಳಂದು ರಾತ್ರಿ ಹೆಂಗಸರು ಗುಂಪಾಗಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸಂಗೀತ ಅವರ ಬದುಕಿನ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗ. ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬದ ಹಾಡು, ಕುಣಿತಗಳು, ಹಾವಾಡಿಗರ ನೃತ್ಯ, ಬಂಜಾರ ಹೆಂಗಸರ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆಭರಣಗಳು ಮರುಭೂಮಿ ಸತ್ವಹೀನ ಪ್ರದೇಶವೆಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುತ್ತವೆ.