ವಾಲಿ ನಿಂತರೂ ಬೀಳದ ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ!

 ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ಆಧುನಿಕ  ಜಗತ್ತಿನ ಏಳು ಅದ್ಭುತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆನಿಸಿದೆ. ಇದು ಮಧ್ಯ ಇಟಲಿಯ ಪಿಸಾ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಗೋಪುರ. ಈ ಗೋಪುರದ ನಿರ್ಮಾಣ 1173ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗಿ 14ನೇ ಶತಮಾನ, 1350 ವೇಳೆಗೆ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು. ಅಂದರೆ ಸುಮಾರು 2 ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಸಮಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ವ್ಯಯ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 800 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ವಾಲಿಕೊಂಡೇ ನಿಂತಿದೆ. ಇನ್ನೂ ವಾಲುತ್ತಲೇ ಇದೆ..!

 ಪಿಸಾದಲ್ಲಿನ ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ರಿ ಇಗರ್ಜಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದಲ್ಲಿ ಘಂಟೆ ಗೋಪುರವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು 16 ಅಂತಸ್ತಿನ ಗೋಪುರವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಎಂಟನೇ ಮಹಡಿಯ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುವ ವೇಳೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಅಕ್ಷದಿಂದ ಸುಮಾರು 2.1 ಮೀ. ವಾಲಿದ್ದರಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಅಲ್ಲಗೇ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ನಿರ್ಮಾಣ ಅರ್ಧದಲ್ಲೇ ನಿಂತರೂ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಆಕರ್ಷಣೆ ಮಾತ್ರ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಇದು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 2. ಸೆ. ಮೀ. ವಾಲುತ್ತಾ ಈಗ "ಪಿಸಾ ವಾಲು ಗೋಪುರ" ಎಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ 20 ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಡ 1 ಇಂಚು ವಾಲುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಜಿದೆ.

ವಾಲುವುದಕ್ಕೆ  ಏನು ಕಾರಣ?
ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ಸುಮಾರು 55.86 ಮೀಟರ್ (187 ಅಡಿ) ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಅಡಿಪಾಯ ಕೇವಲ ಮೂರು ಮೀಟರ್ ಆಳ ಇರುವುದೇ ಅದು ವಾಲುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಕೆಲವರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ  ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ನಿಂತಿರುವುದು ಗಟ್ಟಿ ಕಲ್ಲಿನ ನೆಲದ ಮೇಲಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ತೀರಾ ಜಾಳಾಗಿ ಸಂಚಯ ಗೊಂಡಿರುವ ಶಿಲಾ ಪದರದ ಮೇಲೆ. ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ವಾಲಲು ಇದೇ ಕಾರಣ ಎನ್ನುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ.

ವಾಲಿ ನಿಂತಿರುವುದೇ ಚೆಂದ
ಗೋಪುರ ಒಂದು ಕಡೆ 56.67 ಮೀ.ಎತ್ತರ ವಿದ್ದರೆ ವಾಲಿದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ 55. 86 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. ಭಾರ ತಾಳಲಾರದೇ ಗೋಪುರ ಬೀಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವುದರಿಂದ 1990ರಲ್ಲಿ ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ಏರುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ನಿಷೇಧ ಹೇರಲಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಇದು ವಾಲಿ ನಿಂತಿರುವ ದೃಶ್ಯ ನೋಡಲು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಬರುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ.

ಗೋಪುರ ನಿರ್ಮಾಣ ಇತಿಹಾಸ
1173ರಲ್ಲಿ  ಕಟ್ಟಡದ ನಿರ್ಮಾಣ ಆರಂಭಗೊಂಡು 1178ರಲ್ಲಿ 3 ಅಂತಸ್ತುಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಾಗ ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ನಿಂತುಹೋಯಿತು. ನಂತರ 1275ರಲ್ಲಿ ಗೋಪುರ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತೆ ಆರಂಭವಾಗಿ 3 ಅಂತಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ಮತ್ತೆ 1319ರ ತನಕ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ 1319ರಿಂದ 1350ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಎರಡು ಅಂತಸ್ತುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.

ಗೋಪುರ ಏಕೆ ಬೀಳಲಿಲ್ಲ?
ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲು ಸುದೀರ್ಘ ಅವಧಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇ ಗೋಪುರ ಬೀಳದೇ ಇರಲು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಕಟ್ಟಡ ನಿಮಾಣ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದರ ತಳಪಾಯ ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೇ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಗೋಪುರವನ್ನು ಬಿಳಿಯ ಕಲ್ಲಿನ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವು ಬಾಗುವ ಮತ್ತು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುಣಹೊಂದಿವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಕಟ್ಟಡ ವಾಲಿದರೂ ಬೀಳುವುದಿಲ್ಲ.

ಕಟ್ಟಡದ ವಿಶೇಷತೆಗಳು

• ಸಂಗೀತದ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ನುಡಿಸಬಲ್ಲ 7 ಘಂಟೆಗಳನ್ನು ಗೋಪುರದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ಒಟ್ಟೂ 14.453 ಟನ್ ತೂಕವುದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
• ಗೋಪುರದ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಮೇಲಿನ ಅಂತಸ್ತಿನವರೆಗೆ 297 ಮಟ್ಟಿಲುಗಳಿವೆ.
• ವಾಲುವ ಪಿಸಾ ಗೋಪುರ ಮಧ್ಯ ಯುಗದದ ರೊಮಾನೆಸ್ಕ್ಯೂ ಮಾದರಿ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ವಿನ್ಯಾಸ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

 

ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಿ ಗಣಪನಿಗೆ ಎಲ್ಲಡೆಯೂ ಪೂಜೆ

ಗಣಪತಿ ಜಾಗತಿಕ ವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ದೇವತೆ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಜಗತ್ತಿನ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಗಣೇಶನಿಗೊಂದು ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಮಧ್ಯಯುಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೂರದ ದೇಶಗಳಾದ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ  ಅಮೆರಿಕ, ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಕೊ, ಕಾಂಬೊಡಿಯಾ,   ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ಗಳಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೇ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಭಾವ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ತೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ, ಚೀನಾದಲ್ಲಿಯೂ ಹಲವಾರು ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯಗಳು ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದ್ದವು. ಆಧುನಿಕ 21ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್, ಕೆನಡಾ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಪ್ರಾನ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹದಾಕಾರದ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯಗಳು ನಿರ್ಮಾಣ ಗೊಂಡಿವೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಹಿಂದುಗಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಸರ್ವ ಜನಾಂಗದವರೂ ಗಣೇಶನ ಚತುರ್ಥಿಯ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗಣೇಶೋತ್ಸವ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಉತ್ಸವದ ರೂಪ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಬಹುತೇಕ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಗಣೇಶ ದೈವತ್ವದ ಸಂಕೇತ. ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದವರಿಂದ ಭಾರತೀಯತೆಯ ಗುರುತಾಗಿ ಗಣೇಶ ಆರಾಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ.

• ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯ

ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ

 ಭಾರತದ ಪಕ್ಕದ ದೇಶ ಶ್ರೀಲಂಕಾದಲ್ಲಿ 14 ಪುರಾತನ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಕೊಲಂಬೊಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲರುವ ಕೆಲನಿಯಾ ಬೌದ್ಧ ದೇವಾಲಯದದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಶಿಲ್ಪ ಕಲಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಅದೇರೀತಿ ನೇಪಾಳ, ಬಾಂಗ್ಲಾ ದೇಶದಲ್ಲಿಯೂ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯವಿದೆ.

ಪೂರ್ವಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ

ಭಾರತದ ಪೂರ್ವಕ್ಕಿರುವ ಬರ್ಮಾ ಕಾಂಬೊಡಿಯಾ, ಸಿಯಾಂ, ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ, ಮಲಯಾ ಪೆನೆಸುಲಾ ದೇಶಗಳ  ಪ್ರಾಚೀನ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಪಾರಂಪರಿಕ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಪರೂಪದ ಗಣೇಶದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗಿವೆ. ಬರ್ಮಾವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಬಗನ್ ಸಾಮಾಜ್ಯದ ದೊರೆಗಳು ಅಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಚೋಳ ದೊರೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ ಸಾವಿರಾರು ಹಿಂದು  ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಸಿದ್ದರು.  ಚೋಳರು  ಗಣೇಶ ದೇವರ ಆರಾಧ್ಯ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವು  ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ನಾಶವಾಗಿ ಭೂಮಿಯ ಗರ್ಭಸೇರಿವೆ.

 ಬರ್ಮಾದ  ದೊರೆ ಅನವರತ ಮತ್ತು ಬದ್ಧನ ಅನುಯಾಯಿಗಳು 1057ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಬಗನ್ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು  ಮೂಲೆಯಲಲ್ಲಿಯೂ ಗಣೇಶನ ಮೂರ್ತಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಜಾವಾ-ಸುಮಾತ್ರಾ, ಬಾಲಿ ಮತ್ತು ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ ದೇಶಗಳು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದವು. ಬಾಲಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಸಹ ಅನೇಕ  ಹಿಂದು ದೇವಾಲಯಗಳು  ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ಜಾವಾದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಗಳು ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮೀಯರು 12ನೇ  ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ 3 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಗಣೇಶ ಮೂರ್ತಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ ಇಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ದೇಶವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ದೇಶ ಹಿಂದು ದೇವಾಲಯಗಳಿಂದ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ತೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಈಗಲೂ ಹಿಂದು ಧರ್ಮದ ಪ್ರಭಾವ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಬೌದ್ಧರಾಗಿದ್ದರೂ ಬ್ಯಾಂಕಾಕ್ ನಲ್ಲಿನ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎಂದಿನಂತೆ  ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.

ಪಾರಂಪತಿಕ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆ

ಯುನೆಸ್ಕೊದ ಜಾಗತಿಕ ಪಾರಂಪರಿಕ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡಿರುವ ಕಾಂಬೋಡಿಯಾದ ಆಂಗ್ಕರ್ ವಾಟ್ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ 14ನೇ ಶತಮಾನದ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ವಿಷ್ಣು, ಶಿವ ಮತ್ತು ಗಣೇಶ ದೇವರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಆಂಗ್ಕರ್ ವಾಟ್ ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಹಿಂದು ದೇವಾಲಯ ಸಮುಚ್ಚಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯ  2800 ಅಡಿ ಉದ್ದ ಮತ್ತು 2800 ಅಡಿ ಅಗಲವಾಗಿದೆ.

  ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ದೇಶದಲ್ಲಿ 

ಭಾರತದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ದೇಶಗಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ, ಗೌಟೆಮ್ಲಾ, ಪೆರು, ಬೊಲಿವಿಯಾ ದೇಶಗಲ್ಲಿಯೂ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಮೆಕ್ಸಿಕೊದ ಡಿಜಿಗೊ ರಿವೆರಿಯಾ ನಗರ ಗಣೇಶ ಮೂರ್ತಿತಯಾರಿಕೆಗೆ  ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಪಡೆದಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಉತ್ಕಲನದಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ ಕೆಲವು ಭಾರತೀಯ ಕುಟುಂಬಗಳು 1979ರಲ್ಲಿ ವಿಂಬಲ್ಡನ್ನಲ್ಲಿನ ಗಣೇಶನ ಹಾಲ್ ನಿರ್ಮಿಸಿವೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಅಲ್ಲಿ ಸೇರಿ ಪೂಜೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಅಮೆರಕದ ನ್ಯಾಶ್ವಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ 1985ರಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆಯಾಯ ದೇಶ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಗಣೇಶ ಮರ್ತಿಯ ರೂಪ ಮತ್ತು ಆಕಾರದಲ್ಲಿಯೂ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಕಾಬೂಲ್ನಲ್ಲಿ 5ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಗಣೇಶನ ವಿಗ್ರಹ ಗ್ರೀಕ್ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ.

 

ಥ್ರೀ ಇನ್ ಒನ್ ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆ!

ಮುಖ-ಕುದುರೆಯಂತೆ, ದೇಹ-ಕಂಬಳಿ ಹುಳುವಿನಂತೆ, ಬಾಲ-ಹಲ್ಲಿಯಂತೆ ಇರುವ ಕಡಲ ಪ್ರಪಂಚದ ಅಪಪರೂಪದ ಜೀವಿ. ಹೆರಿಗೆ ನೋವು ಅನುಭವಿಸಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆತ್ತು, ಹೆರುವ ಗಂಡು, ಅದೂ ಏಕ ಪತ್ನಿ ವೃತಸ್ಥ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆ- ಸೀ ಹಾರ್ಸ್ ಅಥವಾ ಹಿಪ್ಪೊ ಕೆಂಪಸ್. ಇದೊಂದು ಜಾತಿಯ ಮೀನು. 

ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆಯ ಎತ್ತರ 2ರಿಂದ 30 ಸೆಂ.ಮೀ. ಆಯಸ್ಸು-1ರಿಂದ 5 ವರ್ಷ. ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿನ ಗಿಡ ಎಲೆಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಮೈ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಉಸರವಳ್ಳಿಯಂತೆ ಬದಲಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ ಸಮುದ್ರ ಮೀನಿಗೂ ಇದೆ. ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 40 ರಿಂದ 50 ವಿಧಗಳಿವೆ. ಸಮುದ್ರ ಹುಲ್ಲು ಹವಳದ ದ್ವೀಪ ಇವುಗಳಿಗೆ ಇಷ್ಟದ ತಾಣ. ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉಷ್ಣ ಮತ್ತು ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಹವೆ ಇರುವ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
 

• ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆರುವ ಗಂಡು

ಗಂಡು ಸಮುದ್ರ ಕುದರೆ ಹೆಣ್ಣಿನಂತೆಯೇ ಗರ್ಭಧರಿಸಿ ಮರಿಗಳನ್ನು ಹೆರುತ್ತದೆ. ಗಂಡು ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆಯ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಭಾಗ ಚೀಲದಂತಹ ಗರ್ಭಕೋಶ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿನೊಡನೆ ಮಿಲನದ ಬಳಿಕ ತನ್ನ ಅಂಡಕೋಶವನ್ನು ಗಂಡಿನ ಗರ್ಭಚೀಲಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಗಂಡು ತನ್ನ ರೇತ್ರಾಣುಗಳ ಮೂಲಕ ಅಂಡವನ್ನು ಫಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಭ್ರೂಣದ  ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಸತ್ವಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿ ಮೂರುವಾರಗಳ ಬಳಿಕ ಪೂರ್ಣರೂಪದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾದ 50 ರಿಂದ 1000 ಮರಿಗಳಿಗೆ ಗಂಡು ಜನ್ಮ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೆಣ್ಣು ಕುದುರೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಗರ್ಭಹೊತ್ತ ಗಂಡಿನ ಕುಶಲೋಪರಿ ವಿಚಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸವದ ಎರಡುದಿನಗಳ ಬಳಿಕ ಗಂಡುಕುದರೆ ಮತ್ತೆ ಗರ್ಭಧರಿಸಲು ತಯಾರಾಗುತ್ತಾನೆ. ತನ್ನ ಗರ್ಭಕೋಶ ಬರಿದಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಲು ಚೀಲದಿಂದ ನೀರನ್ನು ಹೊರ ಚಿಮ್ಮಿಸಿ, ನೃತ್ಯಮಾಡಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಂತೆ ಸಂಗಾತಿಯನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಹೊಟ್ಟೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ತಿಂಡಿ ಪೋತ 

ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆಗೆ ಹೊಟ್ಟೆ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಏನಾದರೂ ತಿನ್ನುತ್ತಲೇ ಇರಬೇಕು. ಸಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆಗಳು ಮೀನಿನ ಮೊಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತವೆ. ಸತ್ತ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಇವು ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ. ಸಮುದ್ರ ಮೀನಿಗೆ ಬೇಟೆಯಾಡಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಡಗಿ ಕುಳಿತು ನುಂಗುವ ಸಮುದ್ರ ಮೀನು ಬರೀ ತಿಂಡಿಪೋತ. ಇವುಗಳ ಮೈ ಇತರ ಮೀನುಳಂತೆ ನುಣುಪಾದ ಪೊರೆಯ ಬದಲಾಗಿ ಒರಟಾದ ಚರ್ಮದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.ಇವುಗಳ ದೇಹ ಒರಟಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಮೀನು ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇದನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಇಷ್ಟ ಪಡುವುದಿಲ್ಲ.  
ಒತ್ತಡಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದಿಂದ ಮರೆಮಾಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೈಬಣ್ಣ ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಹವಳದ ದಂಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಹುಲ್ಲುಗಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳಲ್ಲವು. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಇವು ಸುರಕ್ಷಿತ ಜೀವಿಗಳು. 

• ಓಡಲು ಬಾರದ ಕುದುರೆ

ಈ ಸಮುದರ ಜೀವಿ ಶಾಂತಿ ಪ್ರೀಯ. ಬೇಗನೆ ಈಜಲು ಬಾರದವ. ಕುದುರೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದ್ದರೂ ಓಟದಲ್ಲಿ ಇವು ಭಾರೀ ಹಿಂದೆ. ಕಡಲ ಜೀವಿಗಳಲಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಕುದುರೆಗಳ ಚಲನೆ ಅತ್ಯಂತ  ನಿಧಾನ. ಗಂಟೆಗೆ ಕೇವಲ 5 ಅಡಿ ದೂರರನ್ನು ಮಾತ್ರ ಚಲಿಸಬಲ್ಲದು. ಕೆಲವು ಸಮದ್ರ ಕುದುರೆಗಳು ಅಷ್ಟು ದೂರವನ್ನೂ  ಕ್ರಮಿಸಲಾರವು.

• ಭಾರೀ ಬೇಡಿಕೆ

ಔಷಧಕ್ಕಾಗಿ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಮೀನಿಗೆ ಭಾರೀ ಬೇಡಿಕೆ. ಅಕ್ವೇರಿಯಂನಲ್ಲಿ ಅಂದದ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಸಾಕುವಂತೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಸಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಷಾದದ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಹೆರುವ ಹೊರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ವಭಾವದ ಈ ಗಂಡು ಅಪಾಯದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ. 

ಮರುಭೂವಿಯ ಹಸಿರು ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಸಸ್ಯ

ಪಾಪಸ್ಕಳ್ಳಿಯನ್ನು ನಾವೆಲ್ಲಾ ನೋಡಿರುತ್ತೇವೆ. ಇದರ ಮೈ ಎಲೆಗಳ ಬದಲು ಬರೀ ಮುಳ್ಳುಗಳಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಅದು ಮರವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿರುವದನ್ನು ನೋಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಜಾತಿಗೆ  ಸೇರಿದ ಸಾಗುರೊ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಸಸ್ಯ ಎಲ್ಲಾ ಮರಗಳಂತೆ ಆಳೆತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಕಾರ್ನೆಜಿಯಾ ಗಿಗಾಂಟಿಯಾ. ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಸೊನೊರದ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಂಡುಬರುವ ಅಪರೂಪದ ಸಸ್ಯಸಂಕುಲ.

 
ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ವಿಶೇಷತೆಗಳು
ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಗಿಡದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ತುಂಬಾ ನಿಧಾನ. 10 ವರ್ಷದ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಗಿಡ ಬೆಳೆಯುವುದು ಕೇವಲ 1.5 ಇಂಚು. ಇತರ ಮರಗಳಂತೆ ಇದು ಕೂಡಾ 40ರಿಂದ 60 ಅಡಿ (12--18 ಮೀಟರ್) ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲದು. ಒಂದು ಮರ ಸುಮಾರು 2117 ಕೆ.ಜಿ ತೂಕ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. 75 ವರ್ಷದ ಬಳಿಕ ಮೊದಲನೇ ಕೊಂಬೆ ಕವಲೊಡೆಯುತ್ತದೆ. ಒಂದರಿಂದ 25 ಕೊಂಬೆಗಳವರಗೂ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಂದಕ್ಕೆ ಕೊಂಬೆಗಳೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಕೊಂಬೆಗಳು ಹೂ ಬಿಡುವ ಮೂಲಕ ಸಸ್ಯದ ಪುನರುತ್ಪಾದನೆಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.  ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಗಿಡದ ಮೈ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮುಳ್ಳುಗಳಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಕೊಂಬೆ ಮತ್ತು ಕಾಂಡಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಹಸಿರಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದ ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಕೊ. ದಕ್ಷಿಣ ಅರಿಜೊನಾ, ಪಶ್ಚಿಮ ಸೊನೊರ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಗಿಡದ ಅರಣ್ಯವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ನೀರು ಮತ್ತು ಚಳಿಯಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೆ ಸಸ್ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ. ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣವಿದ್ದರೆ 150 ರಿಂದ 200 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಬದುಕಿರುತ್ತದೆ. 

ಹೂ ಹಣ್ಣನ್ನೂ ಕೊಡುತ್ತದೆ
ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಹೂ ಹಣ್ಣುನ್ನು ಬಿಡುತ್ತದೆ.  ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಪ್ರಿಲ್ನಿಂದ ಜೂನ್ತಿಂಗಳ ತನಕ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅರಳುವ ಬಿಳಿಯ ಹೂವನ್ನು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಹೂವುಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ಹಣ್ಣನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾರವು. ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶದ ಬಳಿಕ ಜೂನ್ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಹಿಯಾದ, ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಹಣ್ಣನ್ನು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಉತ್ತಮವಾದ ಹಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಾವಿದಷ್ಟು ಬೀಜಗಳಿರುತ್ತವೆ. 

ಅಲಂಕಾರಿಕ ಸಸ್ಯ
ಇದು ಅಪರೂಪದ ಸಸ್ಸ ಸಂಕುಲಕ್ಕೆ ಸೇರದ್ದರೂ ಅಳಿವಿನ ಅಂಚಿಗೆ ತಲುಪಿದ ಸಸ್ಯವನ್ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಗಿಡವಾಗಿ ಭಾರೀ ಬೇಡಿಕೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಬೆಳೆಸಲು ಅಮೆರಿಕದ ಅರಿಜೊನಾ ರಾಜ್ಯ  ಕಠಿಣ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಕಳ್ಳಿಗಿಡಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಹೆಚ್ಚಿನ  ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದೆ.

ಸತ್ತಬಳಿಕವೂ ಉಪಯೋಗ
ಈ ಸಸ್ಯದ ಬೇರುಗಳು 4 ರಿಂದ 6 ಇಂಚಿನ ತನಕ ಇಳಿದಿರುತ್ತದೆ. ಬೇರುಗಳು ಮರದ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹರಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಪ್ರಧಾನ ಬೇರು 2 ಅಡಿ ಆಳದವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.  ಮರ ಸತ್ತ ಬಳಿಕ ಮನೆಯ ಛಾವಣಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು, ಬೇಲಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕ ಪುಟ್ಟ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಣಗಿದ ಮರದ ಪೊಳ್ಳಾದ ಕಾಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಗೂಡುಕಟ್ಟುತ್ತವೆ.