ಬಣ್ಣದ ಬೆಳಕಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ನಯಾಗರ ಜಲಪಾತ

ನಯಾಗರ ಜಲಪಾತ ನೋಡಲು ಹಗಲಿಗಿಂತ ರಾತ್ರಿಯೇ ಚಂದ. ರಾತ್ರಿಯ ಕತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಲೇಸರ್ ಸ್ಪಾಟ್ ಲೈಟ್ ಹರಿಸಿದಾಗ ಜಲಪಾತದ ಭೋರ್ಗರೆಯುವ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ಕಾಮನ ಬಿಲ್ಲಿನ ಬಣ್ಣದ ಹೊಳಪಿನಿಂದ ನಯಾಗರ ರಂಗೇರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನೋಡಲು ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ವಿಶಾಲ ಜಲಪಾತದ ಆಗಸದ ಮೆಲೆ ಚಿತ್ತಾರ ಬಿಂಬಿಸುವ ರಂಗು ರಂಗಿನ ಬಾಣ ಬಿರುಸಿನ ಸುರಿಮಳೆ ದಿಗ್ಭ್ರಮೆ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜತೆಗೆ ಬಿಳಿಯ ಲೋಹದ ಪುಡಿಗಳು, ಕೃತಕ ಅಗ್ನಿ ಪರ್ವತಗಳು, ನೌಕಾ ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ಹಾಯಿಸಿ ಅಲ್ಲೋಂದು ಅದ್ಭುತ ಭ್ರಮಾಲೋಕವೇ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಸ್ಮಯ ಸವಿಯಲು ನಯಾಗರಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ. 

  ನಯಾಗರಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಿದ ಬೆಳಕಿಗೂ ಒಂದು ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ನಯಾಗರ ಜಲಪಾತದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ 1879ರಲ್ಲೇ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಕ್ರತಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಬೆಳಕನ್ನು ಹರಿಸಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಸೆಳೆಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸುಮಾರು 200 ಬಗೆಯ ಬಣ್ಣದ ಬೆಕಿನ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ನಯಾಗರದ ಮೇಲೆ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

• ಎರಡು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ

ನಯಾಗರ ಅಮೆರಿಕದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಜಲಪಾತ. ಈ ಜಲಪಾತ ಎರಡು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜಲಪಾತದ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ಇನ್ನೊಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕೆನಡ. ಇವೆರಡರ ಮಧ್ಯೆ ನಯಾಗರ ನದಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಈರಿ ಸರೋವರ ಮತ್ತು ಕೆನಡದ ಒಂಟಾರಿಯೋ ಸರೋವರಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಸಣ್ಣ ನಯಾಗರ ನದಿ, ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಜಲಪಾತ ಸೃಷ್ಟಿಸಿರುವುದೇ ಸೋಜಿಗ! ಈ ನದಿಯ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆನಡ ಇದ್ದರೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ಇದೆ. ನಮ್ಮ ಜೋಗ್ ಜಲಪಾತದ ರಾಜಾ, ರಾಣಿ, ರೋರರ್, ರಾಕೆಟ್ ತರ ನಯಾಗರ ಕೂಡಾ ಮೂರು ಜಲಪಾತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವೇ ಅಮೇರಿಕನ್ ಜಲಪಾತ, ಬ್ರೈಡರ್ ಜಲಪಾತ, ಕೆನಡಿಯನ್ ಅಥವಾ ಕುದುರೆ ಬೂಟಿನ ಜಲಪಾತ.  ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ವಾದದ್ದು ಕೆನಡಿಯನ್ ಜಲಪಾತ. ನಯಾಗರ ಜಲಪಾತದ ಶೇ.  90ರಷ್ಟು ನೀರು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಅಮೆರಿಕದ ಭಾಗದಿಂದ ನೋಡಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಉಳಿದ ಶೇ. 10ರಷ್ಟು ನೀರು ಅಮೆರಿಕನ್ ಜಲಪಾದಿಂದ ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕುತ್ತದೆ.  

ನಯಾಗರ ಜಲಪಾತ ಜೋಗ್ಫಾಲ್ಸ್ ನಷ್ಟು ಎತ್ತರವಾಗಿಲ್ಲ. ಇದರ ಎತ್ತರ ಕೇವಲ 173 ಅಡಿ. ಆದರೆ ಅದರ ಅಗಲವೇ ನಯಾಗರಕ್ಕೆ ಅಪಾರ ಗಾಂಭೀರ್ಯ ತಂದು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಬರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಪ್ರವಾಸಿಗನೂ ನಯಾಗರ ನೋಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 12 ದಶ ಲಕ್ಷ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ನಯಾಗರದ ಸೊಬಗು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೇ ತಿಂಗಳ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ಜಲಪಾತ ನೋಡಲು ಸುಂದರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ರೇನ್ ಕೋಟ್ ಧರಿಸಿ ಗುಂಪುಗುಂಪಾಗಿ ಬೋಟ್ನಲ್ಲಿ ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾ ಜಲಪಾತದ ಬುಡದವರೆಗೂ ಹೋಗಿಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ.

• ನಯಾಗರದ ಕುತೂಹಲ ಸಂಗತಿಗಳು

• ನಯಾಗರ ಜಲಪಾತ ಸುಮಾರು 12 ಸಾವರ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ.
• ಈ ಜಲಪಾತ ಗಂಟೆಗೆ 56 ಕಿ.ಮೀ. ವೇಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ.
• ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ 6 ಮಿಲಿಯನ್ ಘನ ಅಡಿಯಷ್ಟು ನೀರು ಒಂದೇ ಸಮನೆ ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕುತ್ತದೆ.
• ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ 3,160 ಟನ್ ನೀರು ನಯಾಗರದಿಂದ ಹರಿಯುತ್ತದೆ.
• 40 ಲಕ್ಷ ಕಿಲೋವ್ಯಾಟ್ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಗಳು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
• ನಯಾಗರಕ್ಕೆ ನೀರೊದಗಿಸುವ ಒಂಟಾರಿಯೋದ ಒಡಲು ಕಾಲಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಸುಪಿರೀಯರ್, ಮಿಚಗನ್, ಹುರೊನ್ ಮತ್ತು ಈರಿ ಸರೋವರಗಳು ನಯಾಗರವನ್ನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಐದು  ಸರೋವರಗಳ ನೀರು ಜಗತ್ತಿನ ಜಗತ್ತಿನ ಸಿಹಿನೀರಿನ 5ನೇ ಒಂದರಷ್ಟಿದೆ.

ರಕ್ತಹೀರಿ ಬದುಕುವ ಜಿಗಣೆ

ರಕ್ತ ಹೀರುವುದು ಜಿಗಣೆಯ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಗುಣ. ರಕ್ತವೇ ಇದರ  ಆಹಾರ. ರಕ್ತ ಹೀರಲು ಇದರ ದೇಹದ ಎರಡೂ ಕೊನೆಯಲ್ಲೂ ಒಂದು ಹೀರುಕೊಳವೆ ಇರುತ್ತೆ. ಎರಡು ಹೀರುಕೊಳವೆಗಳನ್ನೂ ತಾನು ರಕ್ತ ಹೀರುವ ಪ್ರಾಣಿಯ ಚರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಊರಿ, ಗೋಂದು ಹಾಕಿ ಅಂಟಿಸುತ್ತೆ. ಯಾವುದರಿಂದ ಬೇಕಾದರೂ ರಕ್ತ ಹೀರಬಲ್ಲ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ ಜಿಗಣೆಗೆ ಇದೆ. 

ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ನೀರಿನ ಹರಿವು ಜಾಸ್ತಿ ಇರುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಜಿಗಣೆಗಳು ಕಾಲಿಗೆ ಎಡತಾಕುತ್ತವೆ. ಹಿಡಿದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಬಿಡದಂತೆ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಜಿಗಣೆ ಥರ ಇದ್ದಾನೆ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. 

•  ಕಚ್ಚಿದರೆ ನೋಯುವುದಿಲ್ಲ

  ಅನೇಕಬಾರಿ ಜಿಗಣೆಗಳು ಕಚ್ಚಿದ್ದು ನಮಗೆ ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಇವು ಕಚ್ಚಿದರೆ ನೋವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾಣಿಯ ಮೈಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡ ನಂತರ ರಕ್ತ ಸ್ರಾವವು ನಿಲ್ಲದಂತೆಮಾಡಲು ಹಿಸ್ಟಮೀನ್ಗಳನ್ನು, ಹಿರುಡಿನ್ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟದಂತ ದೃವ್ಯಗಳನ್ನು ಬಾಯಿಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಜಿಗಣೆ ಕಚ್ಚಿಬಿಟ್ಟ ನಂತರ ಬಹಳಹೊತ್ತು ರಕ್ತ ಸ್ರಾವವಾಗುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ರಕ್ತ ಹೀರುತ್ತ ಹೀರುತ್ತ ಜಿಗಣೆಯ ದೇಹ ಊದಿಕೊಂಡು ಗಾಳಿತುಂಬಿದ ಬಲೂನ್ ನಂತಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ತಾನೇ ಬಿಟ್ಟು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಜಿಗಣೆಕಚ್ಚಿದಾಗ ಬಹಳಷ್ಟು ರಕ್ತ ಹೋದಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅದು ತಪ್ಪು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ರಕ್ತವನ್ನು ಜಿಗಣೆ ಹೀರುತ್ತದೆ. ಇವು ರಕ್ತ ಹೀರುವುದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಹರಡುವುದಿಲ್ಲ. ಕಚ್ಚಿದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತುರಿಕೆಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.
 

• ರೋಗ ನಿವಾರಣೆ

ಜಿಗಣೆಗಳು ರೋಗವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಇದೆ. ಕ್ರಿಸ್ತ ಪೂರ್ವ ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಿಗಣೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ವೈದ್ಯ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲಿ ರಕ್ತಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಜಿಗಣೆಗಳು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.  ಆಯುರ್ವೇದ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಈ ಜೀವಿಯ ಬಳಕೆ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಡೆದುಬಂದಿದೆ. ಸಕ್ಕರೆ ಖಾಯಿಲೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಗ್ಯಾಂಗ್ರೀನ್ ಗುಣಪಡಿಸಲು ಈಗಲೂ ಇವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ದೇಹದ ಉಷ್ಣಾಂಶವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ ಸಮತೋಲನ ಕಾಪಾಡಲು ಇವು ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.

• ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಥಿತಿ 

ಅತಿಯಾಗಿ ಮಳೆಯಾಗುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇವು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಮಳೆಯಾಗದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಬರಗಾಲದಲ್ಲಿ, ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ಜಿಗಣೆಗಳು ಅಜ್ಞಾತವಾಸಕ್ಕೆ ಹೊರಟು ಹೋಗುತ್ತವೆ -ಮಣ್ಣೊಳಗೆ. ದೇಹದ ತೂಕ ಶೇ. 90ರಷ್ಟು ಇಳಿದರೂ ಇವು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಇರಬಲ್ಲವು. ಮಳೆ ಬಂದಾಗ ಮತ್ತೆ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಗೊಂಡು ಯಾವುದಾದರೂ ಪ್ರಣಿಯು ನಡೆದಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಅದರ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿಬಿಟ್ಟು ಹಬ್ಬದೂಟ ಸವಿಯುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆಂದು ಇವು ಪದೇ ಪದೇ ರಕ್ತ ಹೀರುವುದಿಲ್ಲ. ತನಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟನ್ನು ಒಮ್ಮೆಲೇ ಹೀರಿಬಿಡುತ್ತವೆ.

ಇವು ತಮ್ಮ ತೂಕಕ್ಕಿಂತ 5 ಪಟ್ಟು ಜಾಸ್ತಿ ರಕ್ತ ಹೀರಬಲ್ಲದು. ಹೆಚ್ಚುಳಿದ ಪೌಷ್ಠಿಕಾಂಶಗಳನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಕಂಠಪೂರ್ತಿ ರಕ್ತ ಹೀರಿದ ಬಳಿಕ ಒಂದು ವರ್ಷದ ತನಕ ಆಹಾರವಿಲ್ಲದೇ ಇರಬಲ್ಲವು. ಈವೇಳೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಟ್ಟ ಆಹಾರವನ್ನೇ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇವು 7 ಮಿ.ಮೀಟರ್ ನಿಂದ 25 ಸೆಂಟಿ ಮೀಟರ್ ನಷ್ಟು ಉದ್ದವಿರುತ್ತವೆ. ಜಿಗಣೆಗಳಲ್ಲಿ 650 ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉಪ್ಪಿಲ್ಲದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ, ಕೆಸರು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವ ಜಿಗಣೆ ಮಾಲಿನ್ಯ ಸೂಚಕವೂ ಹೌದು. ಯಾವ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜಿಗಣೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆಯೋ ಆ ಕಾಡುಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾಲಿನ್ಯದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಲಿಂಬೆ ಹಣ್ಣಿನ ರಸವನ್ನು ಕಾಲಿಗೆ ಲೇಪಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳ ಕಡಿತದಿಂದ ಪಾರಾಗಬಹುದು.

ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಅಂಗಿ ಧರಿಸುವ ಗೋಸುಂಬೆ....

ಯಾರಾದರೂ ಆಡಿದ ಮಾತಿನಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ಅವರನ್ನು ಬಣ್ಣ ಬದಲಿಸುವ ಊಸರವಳ್ಳಿ (ಗೋಸುಂಬೆ) ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಹಾಗಾದರೆ ಗೋಸೂಂಬೆಗೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ತನ್ನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬಣ್ಣ ಬದಲಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇದೆಯೇ? ಹೌದಾದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಗುತ್ತಾಗುತ್ತದೆ ಯಾವ ಬಣ್ಣದ ಎಲೆಯ ಮೇಲೋ, ಹೂಗಳ ಮೇಲೋ, ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೋ ತಾನು ಇರುವುದು?  ಅದು ಹೇಗೋ ಗೊತ್ತಾದರೂ ಮೈಬಣ್ಣ ಬದಲಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಾದರೂ ಏತಕ್ಕೆ?  ಹೀಗೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಗೋಸುಂಬೆ ತನ್ನೊಳಗೇ ಅಡಗಿಸಿ ಕೊಂಡಿದೆ ಅಲ್ಲವೇ?

• ಉತ್ತರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳೋಣ ಬನ್ನಿ

 ಗೋಸುಂಬೆಗಳು ಬಹಳ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಸರಿಸೃಪಗಳು. ಇವು ಹಲ್ಲಿಗಳ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿವೆ. ಬೇರೆ ಹಲ್ಲಿಯಂತೆ ವೇಗವಾಗಿ ಬಂಡೆಯೋಳಕ್ಕೆ ನುಸುಳಿಕೊಳ್ಳಲು ಇವುಗಳಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಇದರ ಬೇಟೆಗೆ ಹಾವು, ಹದ್ದು, ಗಿಡುಗ ಕಾಡು ಬೆಕ್ಕು ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸದಾ ಹೊಂಚು ಹಾಕುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ವಂಚಿಸುವ ಚಾಣಾಕ್ಷ ಈ ಗೋಸುಂಬೆ. ಎಲೆಯ ಮರೆಯಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣ, ಒಣಗಿದ ಎಲೆಗಳ ನಡುವೆ ಕಂದು ಬಣ್ಣ, ಹೂಗಳ ಮಧ್ಯೆ ನೀಲಿ. ಹೀಗೆ ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮನ್ನು ವೈರಿಯಿಂದ ಮರೆಮಾಚುತ್ತವೆ. ಇದು ಗೋಸುಂಬೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರ.

ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳಂತೆ ಚಲನ ವಲನಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಇರುವುದು ನರಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ. ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಎಡ್ರಿಯಾನ್ ಹಾರ್ಮೋನುಗಳು ಸಹ ಚಲನೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂತೆಯೇ ಗೋಸುಂಬೆಗಳು ಅವು ನಿಂತಿರುವ ಜಾಗಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಿಸಲು ಈ ಎಡ್ರಿಯಾನ್ಗಳೇ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ.

 ನಮಗೆ ಇರುವಂತೆ ಚರ್ಮದ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪಿಗ್ಮೆಂಟ್ (ವರ್ಣ ದೃವ್ಯ) ಗೋಸುಂಬೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಆದರೆ ಗೋಸುಂಬೆಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಪಿಗ್ಮೆಂಟ್ ಇರುತ್ತದೆ ಬೇರೆ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೋಸ್ಕರ. ಇದಕ್ಕೆ ಕ್ರೋಮ್ಯಾಟೋಫೋರ್ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಗೋಸುಂಬೆಗಳ ಮೈ ಬಣ್ಣ ಬದಲಿಕೆಗೆ ಕ್ರೋಮ್ಯಾಟೋಫೋರ್ಗಳೇ ಕಾರಣ.

ಇವುಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಣ್ಣ ಕಂದು ಮತ್ತು ಹಸಿರು. ಆದರೆ ಕಪ್ಪು, ಕಂದು, ನೀಲಿ, ಹಸಿರು, ಬೂದಿ, ನೇರಳೆ, ಹಳದಿ, ಬಿಳಿ ಇಷ್ಟು ವರ್ಣವನ್ನು ಒಂದು ಗೋಸುಂಬೆ  ತಾಳಬಹುದು. ಗೋಸುಂಬೆಗಳು ಯಾವ ಬಣ್ಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತೋ ಆ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಮೈ ಬಣ್ಣ ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ತಪ್ಪು. ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಅವಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನೇ ಗೋಸುಂಬೆ ಸದಾ ಬದಲಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆರಂಭದಿಂದ ಮುಕ್ತಾಯ ವಾಗುವಂತೆ ವರ್ಣಚಕ್ರವನ್ನೇ ನಿಮರ್ಿಸುತ್ತೆ. ತಾನು ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿರುವ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಧರಿಸುವುದೇ ವಿನಃ ಹಿನ್ನೆಯ ಬಣ್ಣವನ್ನಲ್ಲ. ಬಹುತೇಕ ಗೋಸುಂಬೆಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು, ವಾತಾವರಣ, ಮತ್ತು ಸಂವೇದನೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಇವು ತಮ್ಮ ಮೈ ಬಣ್ಣ ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಮೈ ಹೊಳೆದರೆ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇವಲ ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಇವು ತಮ್ಮ ಮೈ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಪದೇ ಪದೇ ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವು.

ಗೋಸುಂಬೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು 

 ಗೋಸುಂಬೆಗಳು ವಿವಿಧ ನಮೂನೆಯ ಗಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಎರಡು ಸೆ.ಮೀನಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದಿಂದ ಹಿಡಿದು 60 ಸೆ.ಮೀ ವರೆಗಿನ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಗೋಸುಂಬೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಫ್ರಿಕಾ, ದಕ್ಷಿಣ ಯುರೋಪ್, ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಅರೇಬಿಯಾಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಗೋಸುಂಬೆಗಳ ನಾಲಿಗೆ ಅವುಗಳ ದೇಹದ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಉದ್ದವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ನಾಲಿಗೆಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಶೇಷ ಅಂಟಿನ ದೃವ ಇರುತ್ತದೆ. ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ಹೊರಹಾಕಿ ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಹುಳ ಹಪ್ಪಟೆಗಳನ್ನು ತಿಂದು ಮುಗಿಸುತ್ತವೆ. ಕಾಲು ಮತ್ತು ಬಾಲಗಳು ವಸ್ತುವಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಇವು ಕುಳಿತು ಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವು. ಬಣ್ಣ ಬದಲಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಗೋಸುಂಬೆಗಳು ವಿದ್ಯಾ ಪಾರಂಗತವಾದರೂ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಅವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಮೂಟೆ ಹೊರುವ ಬಸವನ ಹುಳು

ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲೊಂದು ಶಂಖದ ಮೂಟೆ, ಎಂಜಲು ತುಂಬಿದ ಮೈ, ಮುಟ್ಟಲು ಹೇಸುವಷ್ಟು ಮೃದು ಮಾಂಸ ಖಂಡ. ಇದೆಲ್ಲಾ ಬಸವನ ಹುಳುವಿನ ದೇಹದ ಆಕಾರ. ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಎಂಜಲು ಸುರಿಸುತ್ತಾ ತೆವಳುವ ಇವುಗಳ ನಡಿಗೆ ಸಾಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ ಅನ್ನುವಷ್ಟು ನಿಧಾನ. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಏನಾದರು ಎಡವಿದರೆ ಎಲುಬಿಲ್ಲದ ಇದರ ದೇಹ ಕೂಡಲೇ ಬೆನ್ನಮೇಲಿನ ಚಿಪ್ಪೊಳಗೆ ಬಚ್ಚಿಕೊಂಡುಬಿಡುತ್ತದೆ. ಬಸವನ ಹುಳು ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದಿಸುಸುವ ರೀತಿ ಇದು.

 
ಬಸವನ ಹುಳುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ವಾಸಿಸಿದರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವು ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ಜೀವಿಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳ ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲಿರುವ ಚಿಪ್ಪೇ ಇವುಗಳಿಗೆ ಮನೆ. ತನಗೆ ಅಪಾಯ  ಎದುರಾಗಿದೆ ಎಂದು ಗುತ್ತಾದ ಕೂಡಲೇ ಇವು ಶಂಖದ ಆಕಾರದ ಚಿಪ್ಪಿನ ಕವಚದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಚಿಪ್ಪುಗಳು ಪರಭಕ್ಷಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಹುಳುವಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನೆಲದ ಮೇಲೆ ವಾಸಿಸುವ ಹುಳಗಳು  ಬದಲಾಗುವ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ ಹೊಂದಿವೆ. ತೇವವಿರವ ಅಥವಾ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಹುಳಗಳಿಗೆ ತೆಳ್ಳಗಿನ ಚಿಪ್ಪಿದ್ದರೆ. ನೆಲದ ಮೇಲಿರುವ ಹುಳಗಳ ಚಿಪ್ಪು ದಪ್ಪವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಕೆಲವು ಬಸವನ ಹುಳಗಳು ಎರಡರಿಂದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಚಿಪ್ಪಿನಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮನ್ನು ಬಂಧಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಬಿಲವಾಸಿ ಬಸವನ ಹುಳಗಳು ಸಹ ಇವೆ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಬಿಲದಿಂದ ಇವು ಹೊರಗೆ ಬರುತ್ತವೆ. ವಾತಾವರಣ ಬಿಸಿ ಮತ್ತು ಶುಷ್ಕವಾಗಿದ್ದರೆ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ 7 ರಿಂದ 15 ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ ವರೆಗೆ ಬಿಲತೋಡಿಕೊಂಡು ತಣ್ಣನೆ ಇದ್ದುಬಿಡುತ್ತವೆ. ಮಳೆ ಬಂದು ಭೂಮಿ ಮೆತ್ತಗಾಗುವ ವರೆಗೂ ಇವು ಹೊರಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಹುಳಗಳ ಆಯಸ್ಸ 4 ರಿಂದ 5 ವರ್ಷ.

ಆಹಾರ ಸರಪಳಿಯ ಭಾಗ

ಬಸವನ ಹುಳಗಳು ಆಹಾರ ಸರಪಳಿಯ ಮಹತ್ವದ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿವೆ. ಇವು ಪಕ್ಷಿ, ಸರೀಸೃಪ ಮತ್ತು ಜಲಚರಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಹಾರ. ಮಾನವರು ಸಹ  ಇವುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನಬಹುದು. ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಸವನ ಹುಳುವಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬಗೆಬಗೆಯ ಖಾದ್ಯಗಳು ತುಂಬಾ ಜನಪ್ರಿಯ.  

ಬ್ಲೇಡ್ ಮೇಲೂ ನಡೆಯಬಲ್ಲದು

ಬಸವನ ಹುಳು ಸ್ನಾಯುಗಳನ್ನು ಸರಣಿ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಹಿಗ್ಗಿಸುವ ಮತ್ತು ಕುಗ್ಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪಾದದಲ್ಲಿ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಚಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗಲಿ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅಂಟಿನಂತಹ ಲೋಳೆಗಳನ್ನು ಹೊರಹಾಕುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇವು ಚಲಿಸುವ ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಲೋಳೆಗಳ ಗುರುತುಗಳು ಅಂಟಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಹೊರಹಾಕುವ ಲೋಳೆಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ  ಎಂಥ ಹರಿತವಾದ ವಸ್ತುಗಳಮೇಲೆ ಸಹ ಸರಾಗವಾಗಿ ನಡೆಯಬಲ್ಲವು. ಹರಿತವಾದ ಬ್ಲೇಡಿನ ಮೇಲೆ ನಡೆದರೂ ಇವುಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಗಾಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

 ಉಭಯ ಲಿಂಗಿಯ ಜೀವಿ

ಬಸವನ ಹುಳು ಬೆಳೆದಂತೆ ಇವುಗಳ ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲಿನ ಚಿಪ್ಪು ಸಹ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಚಿಪ್ಪುಳು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಆಕಾರದದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.  ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 7 ಸಾವಿರ ಜಾತಿಗಳಿವೆ.  ಇವಕ್ಕೆ ಎರಡು ಜೊತೆ ಸ್ಪರ್ಶಾಂಗಗಳು ಇದ್ದು, ಉದ್ದನೆಯ ಸ್ಪರ್ಶಾಂಗದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣುಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಿಗೆ ಬಿಸಿಲೆಂದರೆ ಆಗಿಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಂಪಾದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಇವು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತವೆ. ಇವು ಉಭಯಲಿಂಗಿಯ ಜೀವಿಗಳು. ಎಲ್ಲಾ ಹುಳುಗಳೂ ಮೊಟ್ಟೆಯಿಡುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಸಲಕ್ಕೆ ಇವು 85 ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಇಡುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮಾತ್ರ ಮರಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಹುಳಗಳಿಗೆ ಕಿವಿಯಿಲ್ಲ. ಕಣ್ಣು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಸ್ಪರ್ಶಾಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಇವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ಇವು ತಮಗಿಂತಲೂ ಹತ್ತುಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾರ ಹೊರಬಲ್ಲವು. ಸಕ್ಕರೆ ಅಥವಾ ಉಪ್ಪು ಬಸವನ ಹುಳಗಳಿಗೆ ಮಾರಕ. ಇವುಗಳ ಮೇಲೆ ಉಪ್ಪು ಅಥವಾ ಸಕ್ಕರೆಯನ್ನು ಬೀರಿದರೆ ಇವು ಸತ್ತು ಹೋಗುತ್ತವೆ.