ಇರುವೆ ಭಕ್ಷಕ

ಪುಟ್ಟ  ದೇಹದ ಇರುವೆಗಳನ್ನು ತಿಂದರೆ, ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬುತ್ತದೆಯೇ? ಆದರೆ, ಈ ಪ್ರಾಣಿಗೆ ಇರುವೆಗಳೇ ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ! ಇರುವೆಗಳ ಗೂಡು ಕಂಡರೆ ಸಾಕು ತನ್ನ ಉದ್ದನೆಯ ಮೂತಿ ತೂರಿಸಿ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ  ಇರುವೆ ಭಕ್ಷಕ  ಅಥವಾ ಆಂಟ್ ಈಟರ್ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.

ದಿನಕ್ಕೆ ಬೇಕು 35 ಸಾವಿರ ಇರುವೆ!
ಇರುವೆ ಭಕ್ಷಕ, ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಹಲ್ಲುಗಳಿಲ್ಲದ ಒಂದು ಸಸ್ತನಿ. ಹೀಗಾಗಿ ಘನ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಜೀರ್ಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾರದು. ಆದರೆ,  ಆಹಾರವನ್ನು ತನ್ನ ಉದ್ದವಾದ ನಾಲಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದರ ನಾಲಿಗೆ ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ 150 ರಿಂದ 160 ಬಾರಿ ಚಪ್ಪರಿಸುತ್ತದೆ. ದಿನವೊಂದಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 35 ಸಾವಿರದಷ್ಟು ಇರುವೆ ಮತ್ತು ಗೆದ್ದಲು ಹುಳಗಳನ್ನು ಇರುವೆ  ಭಕ್ಷಕ ಕಬಳಿಸುತ್ತದೆ.

ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯುತ್ತೆ ಭೋಜನ
ಇದು ತನ್ನ ಹರಿತವಾದ ನಾಲ್ಕು ಇಂಚಿನ ಪಂಜಿನಿಂದ ಗೆದ್ದಲು ಹುಳದ ಹುತ್ತ ಮತ್ತು ಇರವೆಯ ಗೂಡನ್ನು ಅಗೆದು, ಅದರೊಳಗೆ ತನ್ನ ಉದ್ದನೆಯ ಮೂತಿಯನ್ನು ತೂರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಇರುವೆಗಳು ಬೇಗ ಜಾಗ ಖಾಲಿ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಎಷ್ಟು  ಸಾಧ್ಯವೋ  ಅಷ್ಟು ಬೇಗನೆ ತಿಂದು ಮುಗಿಸಬೇಕು. ಆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಎರಡು ಅಡಿ ಉದ್ದದ ನಾಲಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಇರುವೆಗಳು ಕಚ್ಚುವುದರಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ಒಂದೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಭೋಜನವನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಪರಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ತನಗೆ ಮುಂದಿನಸಾರಿ ಮತ್ತೆ ಆಹಾರ ದೊರಕಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಇರುವೆ ಗೂಡನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಮೂತಿಯೇ ಪ್ರಧಾನ ಅಂಗ
ಇರುವೆ ಭಕ್ಷಕಕ್ಕೆ ಕಣ್ಣು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ದೇಹಕ್ಕೆ ಉದ್ದನೆಯ ಮೂತಿಯೇ ಪ್ರಧಾನ ಅಂಗ. ಮೂಗಿನ ಮೂಲಕವೇ ಇರುವೆ ಗೂಡಿರುವ ಜಾಗವನ್ನು ಶೋಧಿಸಬಲ್ಲದು. ಅದು ಯಾವತ್ತೂ ತನ್ನ ಮೂತಿಯನ್ನು ನೆಲದತ್ತ ಮಾಡಿಯೇ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೂಗು ಮನುಷ್ಯರಿಗಿಂತಲೂ 40 ಪಟ್ಟು ಅಧಿಕ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ  ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.

ದೇಹದ ಲಕ್ಷಣಗಳು: 
ಈ ವಿಚಿತ್ರ ಪ್ರಾಣಿ, ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೂತಿಯ ತುದಿಯಿಂದ  ಬಾಲದವರೆಗಿನ ಉದ್ದ 5ರಿಂದ 7 ಅಡಿ. ಚಿಕ್ಕ ತಲೆ, ಉದ್ದನೆಯ ಮೂತಿ, ಚಿಕ್ಕ ಕಣ್ಣು, ಗೋಲಾಕಾರದ ಕಿವಿ ಇರುವೆ ಭಕ್ಷಕದ ದೇಹದ ಲಕ್ಷಣ. ದಟ್ಟವಾದ ಕೂದಲಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಎರಡು ಅಡಿಯಷ್ಟು ಉದ್ದದ ಬಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವು ಸ್ವಲ್ಪ ಸೋಮಾರಿ ಸ್ವಭಾವದವು ಪ್ರತಿದಿನ 15 ತಾಸು ನಿದ್ರಿಸುವುದರಲ್ಲಿಯೇ ಕಳೆಯುತ್ತವೆ.

ಮರವನ್ನೂ ಏರಬಲ್ಲದು
ಇರುವೆ ಭಕ್ಷಕ  ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿಯೇ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದುಬಾರಿ ಮಾತ್ರ ಹೆಣ್ಣಿನ ಸಾಂಗತ್ಯ ಬೆಳೆಸುತ್ತದೆ. ತಾಯಿ ತನ್ನ ಮಗುವನ್ನು ಒಂದು ವರ್ಷ ಕಾಲ ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತು ಸಾಕುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೂಲತಃ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಜೀವಿಯಲ್ಲ. ಆದರೆ, ತನಗೆ ಅಪಾಯ ಎದುರಾದರೆ, ತೀವ್ರ ಪ್ರತಿರೋಧ ತೋರುತ್ತವೆ. ಇರುವೆ ಭಕ್ಷಕದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಕಾರಗಳಿವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕಗಾತ್ರದ ಆಂಟ್ ಇಟರ್ ಮರವನ್ನೂ ಏರಬಲ್ಲದು. ಇವುಗಳ ಸರಾಸರಿ ಆಯಸ್ಸು 25 ವರ್ಷ. ಇದು ಉತ್ತಮ ಈಜುಗಾರ ಕೂಡ. ಈಜುವಾಗ ತನ್ನ ಉದ್ದನೆಯ ಮೂತಿಯನ್ನು ಮೇಲೆ ಮಾಡಿ ಉಸಿರಾಡಾತ್ತದೆ.

ಅಸಂಬದ್ಧ ದೇಹ ರಚನೆಯ ಐ-ಐ ಸಸ್ತನಿ!

ಇದು ತನ್ನ ಅಸಂಬದ್ಧ ದೇಹ ರಚನೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿರುವ ಅತಿ ವಿಚಿತ್ರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಕೂಡ ಒಂದು. ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ಕುರೂಪ ಪ್ರಾಣಿ ಎನ್ನುವ ಪಟ್ಟವನ್ನೂ ಇದಕ್ಕೇ ಹೊರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಾಣಿಯ ಹೆಸರು ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ವಿಚಿತ್ರ. ಅದು ಐ-ಐ (aye-aye ) ಸಸ್ತನಿ!

ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹೋಲಿಕೆ
 ಮೂಲತಃ ಹೆಗ್ಗಣಗಳ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾದರೂ, ದೇಹದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಮಾತ್ರ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ತಳಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ಮಾಡಿದಂತಿದೆ. ಮಂಗನಂತಹ ದೇಹ, ಮುಂಗೂಸಿಯಂತಹ ಮುಖ. ಕಾಡುಪಾಪಗಳಂತಹ ಉದ್ದನೆಯ ಉಗುರುಗಳನ್ನು  ಹೊಂದಿದ ವಿಚಿತ್ರ ದೇಹ ರಚನೆ ಇದರದ್ದು.
ದೇಹದ ಗಾತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಬಾಲ. ಮೊರದಗಲದ ಕಿವಿ. ದೊಡ್ಡದಾದ  ಕಣ್ಣು, ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಹುಬ್ಬು. ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಚರ್ಮದ ಹೊದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ  ಬೆಳ್ಳನೆಯ ಕೂದಲು! ಆಯೆ ಆಯೆಯ ಈ ಕುರೂಪ ನೋಟವನ್ನು ಕಂಡರೆ ಜನ ದಿಗಿಲುಬೀಳುತ್ತಾರೆ. 

ಜನರಿಗೆ ಶಾಪಹಾಕುತ್ತಂತೆ!
ಆಫ್ರಿಕಾ ಖಂಡದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಮಡಗಾಸ್ಕರ್ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಐ-ಐ ಸಸ್ತನಿಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇವು ಕೆಟ್ಟ ಶಕುನವನ್ನು ನುಡಿಯುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರ ನಂಬಿಕೆ. ಕೃಷಿ ಬೆಳೆಗಳಿಗಳಿಗೂ ಇವು ಮಾರಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಐ-ಐ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿದ್ದರೆ, ಕೊಲ್ಲಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾರೆ. ನಿರಂತರವಾದ ಬೇಟೆಯಿಂದ ಅತಿ ವಿಚಿತ್ರ ಪ್ರಾಣಿ ಎನಿಸಿರುವ ಐ-ಐ ಇಂದು ಅಳಿವಿನ ಅಂಚಿಗೆ ಬಂದು ತಲುಪಿದೆ.

 ದೇಹದ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಮಳೆಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 700 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಇವು ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. ಇದೊಂದು  ಸಣ್ಣ ಸಸ್ತನಿಯಾಗಿದ್ದು, 14ರಿಂದ 17 ಇಂಚಿನಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಒಂದೂವರೆ ಕೆ.ಜಿ. ತೂಕವಿರುತ್ತದೆ. 
ಇದರ ಮುಂದಿನ ಕಾಲಿನ ಮಧ್ಯದ ಬೆರಳು ತೀರಾ ತೆಳುವಾಗಿದೆ. ಚರ್ಮ ಮತ್ತು ಎಲುಬಷ್ಟೇ ಇದ್ದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಇತರ ಬೆರಳುಗಳಿಗಿಂತ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಉದ್ದವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಬೆರಳಿನಿಂದ ಮರದ ರೆಂಬೆಗೆ ಬಡಿದು, ಅದರೊಳಗೆ ಇರುವೆಗಳು ಗೂಡು ಕಟ್ಟಿದ್ದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬಳಿಕ ಕಿರಿದಾದ ಬೆರಳಿನಿಂದ ರಂದ್ರ ಕೊರೆದು ಆಹಾರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ಮರದ ತುದಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಕೆಳಗೆ ಬರುವುದು ಅಪರೂಪ. ಇವುಗಳಿಗೆ ಮರದಿಂದ ಮರಕ್ಕೆ ಜಿಗಿಯಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ, ನಾಲ್ಕು ಕಾಲಿನಿಂದ ನಡೆದುಕೊಂಡೇ ಒಂದು ಮರದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಮರಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಗೂಡು: 
ಇವು ರಾತ್ರಿಯವೇಳೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಇದರ ದೊಡ್ಡ ಕಣ್ಣುಗಳು ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆ ನೋಡಲು ಸಹಕಾರಿ. ಇವು ಇಡೀ  ರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಆಹಾರ ಹುಡುಕುವುದರಲ್ಲಿಯೇ ಕಳೆಯುತ್ತವೆ. ಬಾಳೆಗೊನೆ ಮತ್ತು ಹೂವಿನ ಮಕರಂದವನ್ನು ಹೀರುತ್ತವೆ. ಐ-ಐ ಮರದ ಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ದಿನವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತದೆ. ಎಲೆ ಮತ್ತು ಮರದ ಕೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ತನಗೆ ಬೇಕಾದ ಗೂಡನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವೈರಿಗಳಿಂದ ಪಾರಾಗಲು ಪದೇ ಪದೇ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬದಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಏಕಾಂತ ವಾಸ:
ಇದು ಏಕಾಂತವನ್ನು ಇಷ್ಟಡುವ ಪ್ರಾಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ಮಿಲನಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಣ್ಣಿನೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಯುತ್ತದೆ. ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗೆ ಸಿದ್ಧವಾದ ಹೆಣ್ಣು ಧ್ವನಿಯ ಮೂಲಕ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮರಿಗಳು ತಾಯಿಯ ಎದೆಹಾಲಿನ ಮೇಲೆಯೇ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಮರಿ ಎರಡು ವರ್ಷದ ವರೆಗೂ ತಾಯಿಯೊಂದಿಗೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಐ-ಐ 20ರಿಂದ 23 ವರ್ಷವರೆಗೆ ಬದುಕುತ್ತದೆ.     

ಇಲಿಗಳ ದೇವಾಲಯ!

ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ನೆಲೆಯೂರಿರುವ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರ ಸಾವಿರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಿನಿಮಾ ತಾರೆಯರಿಗೂ ಒಂದು ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ, ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದಿನನಿತ್ಯ ಉಪದ್ರವ ಕೊಡುವ ಇಲಿಗಳಿಗೂ ಒಂದು ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಂದರೆ ನಂಬಲೇಬೇಕು!

--------------------------------------------------------------

20 ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಇಲಿಗಳು ವಾಸ

ಹೌದು. ಈ  ದೇವಾಲಯವಿರುವುದು ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಬಿಕಾನೇರ್ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 30 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರವಿರುವ ದೇಶ್ನೋಕ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ. ಇದು ಕರ್ಣಿಮಾತಾಗೆ ಮೀಸಲಾದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇಲಿಗಳ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂತಲೂ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 20 ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಇಲಿಗಳು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿವೆ. ಇವುಗಳ  ದರ್ಶನ ಪಡೆಯಲು ದೂರ ದೂರದಿಂದ ಸವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇಲಿಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವುಗಳಿಗೆ  ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪ್ರಸಾದ ನೈವೇದ್ಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿವಿಧ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಗಾಢವಾಗಿ ತಳವೂರಿರುವ ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೋತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಆಂಜನೇಯನ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ಸರ್ಪಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಿರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಆದರೆ, ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನ ವಾಹನವಾದ ಮೂಷಿಕ ಅಥವಾ ಇಲಿಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುವ ದೇವಾಲಯವಿರುವುದು ಅತ್ಯಂತ ವಿರಳ.

ಇಲಿಗಳಿಗೆ ಖಾದ್ಯಗಳ ನೈವೇದ್ಯ
ಇಲ್ಲಿರುವ ಇಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಶ್ವೇತವರ್ಣದ ಇಲಿಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇಅಲ್ಲ.ಅವುಗಳ ದರ್ಶನವಾದರೆ ದೇವಿ ಕೃಪೆ ತೋರುತ್ತಾಳೆ ಎಂಬುದು ಇಲ್ಲಿಯ ಜನರ ನಂಬಿಕೆ. ಇಲಿಗಳು ಓಡಾಡುವಾಗ ಕಾಲಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ  ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಇಲಿಗಳು ಭಕ್ತರು ಕೊಡುವ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ತಿಂದು ಬದುಕುತ್ತವೆ. ದೇವಿಯ ಪೂಜೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಇಲಿಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಬಟ್ಟಲಿನಲ್ಲಿ ಹಾಲನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಿಗಾಗಿ ಬಗೆ ಬಗೆಯ ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ!
ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಈ ಇಲಿಗಳನ್ನು ಕಬ್ಬಾಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ  ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಇಲಿಗಳು ದೇವಿಯ ಭವಿಷ್ಯದ ಮಕ್ಕಳ ಆತ್ಮಗಳನ್ನು ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಇಲಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪವಿತ್ರ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ಅವುಗಳನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ. 

ಇಲಿಗಳನ್ನು ಸಾಯಿಸಿದರೆ ಪಾಪ!
ಇಲಿಗಳು ದೇವಾಲಯದ ತುಂಬೆಲ್ಲಾ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ವೈರಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತ ತಂತಿಯ ಜಾಳಿಗೆಯನ್ನು ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಅಕಸ್ಮಾತ್ ನಡೆದಾಡುವಾಗ ಇಲಿಗಳನ್ನು ತುಳಿದು ಸಾಯಿಸಿದರೆ ಅದನ್ನು ಪಾಪ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಪದ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಚಿನ್ನದ ಅಥವಾ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಇಲಿಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬೆಳೆದುಬಂದಿದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಇಲ್ಲಿನ ಇಲಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಟವಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅವುಗಳಿಂದ ರೋಗಗಳು ಹರಡುವ ಭೀತಿ ಇಲ್ಲ. 

 

ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ: 
ಕರ್ಣಿಮಾತಾ ಚರಣ್ ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ಹಿಂದು ತಪಸ್ವಿಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ದುರ್ಗಾ ಮಾತೆಯ ಅವತಾರವೆಂದು ಆಕೆಯ ಭಕ್ತರ ಅಚಲ ನಂಬಿಕೆ. ಬಿಕಾನೇರ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜವಂಶಸ್ಥರು ಕರ್ಣಿ ಮಾತೆಯನ್ನು ಪೂಜಿಸತೊಡಗಿದರು. ಗಂಗಾ ಸಿಂಗ್ ರಾಜನು 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಮಾರ್ಬಲ್ ಕಲ್ಲಿನ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಂದ ಸಿಂಗರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದಾದ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬಾಗಿಲಿನ ಮೇಲೆ ಇಲಿಗಳ ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ.  

ಕಂಬಳಿ ಹುಳ

ಸುಂದರ ಚಿಟ್ಟೆಯ ಹಿಂದಿನ ಕರಾಳ ರೂಪ!

ಹೂವಿಂದ ಹೂವಿಗೆ ಹಾರುವ ಸುಂದರ ಚಿಟ್ಟೆ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂಬಳಿ ಹುಳುವಿನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಚಿಟ್ಟೆಯಾಗಲು ರೆಕ್ಕೆ ದಕ್ಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅದರ ಸ್ವರೂಪ ಮಾತ್ರ ಭಯಂಕರ. ಚಿಟ್ಟೆಯಾದಾಗ ಅದನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಕಾತರಿಸುವ ನಾವು, ಅದು ಕಂಬಳಿ ಹುಳವಾಗಿದ್ದಾಗ ಮಾರುದ್ದ ಸರಿಯುತ್ತೇವೆ. ಕಾರಣ ಅದರ ಮೈ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿದರೆ ತುರಿಕೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಸೂಜಿಯಂತಹ ನೂರಾರು ಕೂದಲುಗಳು ಮೈಗೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.  

ವಿಷದ ಸೂಜಿ!
ಕಂಬಳಿ ಹುಳದ ಮೈಯಲ್ಲಾ ಇರವ ಇಂಥ ಮೊನಚು ಕೂದಲನ್ನು ಹೈಪೋಡರ್ಮಿಕ್ ನೀಡಲ್ ಅರ್ಥಾಥ್ ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸೂಜಿ ಎಂದೇ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇವು ಬರೀ ಕೂದಲಲ್ಲ ವಿಷವನ್ನೇ ನಮ್ಮ ದೇಹದ ಒಳಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿಸುವ ವಿಷ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ದಾಸ್ತಾನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೊಳವೆಗಳು! ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಕಾರದ ಫಿರಂಗಿಗಳು ಎಂದರೂ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ.
ಕಂಬಳಿ ಹುಳಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ಕಚ್ಚುವುದಿಲ್ಲ. ತಣ್ಣಗೆ ಗಿಡ, ಮರ, ಎಲೆಗಳನ್ನು ತಿಂದುಕೊಂಡು ಹಾಯಾಗಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಚಳಿಗಾಲ, ತೇವದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಓಡಾಡುತ್ತಾ ಮನೆಯ ಮೂಲೆಯನ್ನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಉಂಟು. ಅದಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಮೈ ತಾಕಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಅಪಾಯವೇ ವಿನಃ ಅದಾಗಿ ಅದರಿಂದ ಅಪಾಯವಿಲ್ಲ. ಕಂಬಳಿ ಹುಳ ಸೋಕಿದರೆ ವಿಪರೀತ ನೋವಿನ ಜೊತೆಗೆ ಊತ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉಸಿರಾಡಲೂ ತೊಂದರೆ ಆಗಬಹುದು.

ರೈತರಿಗೆ ಉಪದ್ರವ:
ಕಂಬಳಿ ಹುಳುಗಳು ಚಿಟ್ಟೆಯಾಗಿ ಪರಿರ್ವನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ತಾನು ಚಿಟ್ಟೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ತನ್ನ ಬಹುತೇಕ ಸಮಯವನ್ನು ತಿನ್ನುವುದರಲ್ಲಿಯೇ ಕಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇವು ಯಥೇಚ್ಚವಾಗಿ ತಿಂದು ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲದು. ರೈತರು ಕಂಬಳಿ ಹುಳುವಿನ ಕಾಟದಿಂದ ಪಾರಾಗಲು ಕೀಟ ನಾಶಕಗಳನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ.

ಇದೊಂದು ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರ:
ಇವು ತಮ್ಮ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮೈಮೆಲೆ ಸೂಜಿಯಂತಹ ಕೂದಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಕಂಬಳಿ ಹುಳುವಿಗೆ ಐದು ಜೊತೆ ಕಾಲುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಆರು ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದರಿಂದ ಮೂರು ಇಂಚು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ಬಗೆಯ ಕಂಬಳಿ ಹುಳಗಳು ಇವೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಪ್ಪು, ನಸುಗೆಂಪು, ಕಂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಇವು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಪರಿಸರದಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ವಾಸಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ದೇಹವನ್ನು ಹೊಂದಿಸುವ ತಾಕತ್ತು ಒಂದು ಜಾತಿಯ ಕಂಬಳಿ ಹುಳುವಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಸಿರು ಎಲೆಯ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅವು ಯಾರ ಕಣ್ಣಿಗೂ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರ ಮೈ ಸೋಕಿದಾಗಲೇ ಅದರ ಇರುವಿಕೆ ಅರಿವಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.

ಕೋಮಲ ದೇಹ:
ಇವು ಹೊರನೋಟಕ್ಕೆ ಭಯಂಕರವಾಗಿ ಕಂಡರೂ, ದೇಹ ಕೋಮಲ ವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಂಬಳಿ ಹುಳುವಿನ  ಆಕಾರಲ್ಲಿದ್ದಕೊಂಡು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಪದ್ರವ ಕೊಡುವ ಇವು ಪತಂಗವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೇ ಸೋಜಿಗ. ಪಾತರಗಿತ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು ಕಂಬಳಿ ಹುಳವೇ ಎನ್ನುವ ಅಚ್ಚರಿ ಮೂಡುತ್ತದೆ.

 ಚಿಟ್ಟೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ:
ಕಂಬಳಿ ಹುಳ ಬಹುಬೇಗ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಎರಡೇ ವಾರದಲ್ಲಿ ದೇಹದ ಆಕಾರ ದುಪ್ಪಟ್ಟುಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ದೇಹದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಾಗ ತಿನ್ನುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ತನ್ನ ಸುತ್ತಲೂ ಪೊರೆನ್ನು ಹೆಣೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ತಾನೇ ಬಂದಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವೇಳೆ ಕಂಬಳಿ ಹುಳುವಿನ ದೇಹ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡು ಪತಂಗವಾಗಿ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ.  

ದರ್ಜಿಹಕ್ಕಿಯ ಟುವ್ವಿ.. ಟುವ್ವಿ.. ಹಾಡು

ಈ ಹಕ್ಕಿ ಗೂಡುಕಟ್ಟಲು ಹಸಿರು ಗಿಡವನ್ನೇ ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಎಲೆಗಳನ್ನು ಜೋಳಿಗೆ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಲಿದು ಗೂಡನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿ, ನಾರಿನಂತಹ ಮೆತ್ತನೆಯ ಪದಾರ್ಥ ತುಂಬಿ ಮೊಟ್ಟೆ ಇಟ್ಟು ಮರಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ  ತನ್ನ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯಿಂದ ಗೂಡುಕಟ್ಟುವುದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿರುವ ಎರಡು ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು  ಗೀಜಗವಾದರೆ, 

ಇನ್ನೊಂದು ಟುವ್ವಿ ಹಕ್ಕಿ.  

ದರ್ಜಿ ಹಕ್ಕಿ ಎಂಬ ಬಿರುದು:
ಮನೆಯ ಮುಂದಿನ ಹೂದೋಟ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುತ್ತವೆ. ಈ ಹಕ್ಕಿ  ಗಿಡಮರಗಳ ಎಲೆಯೊಂದನ್ನು ತೊಟ್ಟಿಲಿನಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಬಾಗಿಸಿ, ಗಿಡ ಮರಗಳ ನಾರು, ಜೇಡರ ಬಲೆಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಎಲೆಯ ತೊಟ್ಟಿಲಿನೊಳಗೆ ನಾರು, ಒಣ ಕಡ್ಡಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಪುಟ್ಟ ಕಪ್ ಆಕಾರದ ಗೂಡನ್ನು ನಿಮರ್ಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಅಂತಹ ಗೂಡು ಹೊಲಿದಂತೆ ಕಾಣುವುದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ದರ್ಜಿ ಹಕ್ಕಿ ಅಥವಾ ಸಿಂಪಿಗ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಪತ್ರ ಪುಟ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಮಕರಂದವೂ ಇಷ್ಟ!
ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಗುಬ್ಬಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಈ  ಹಕ್ಕಿಯ ಬೆನ್ನು, ರೆಕ್ಕೆ, ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಗಾಢ ಹಸರು ಬಣ್ಣ. ಕಡ್ಡಿಯಂತಹ ತೆಳುವಾದ ಕಾಲುಗಳು. ಹಣೆಯಲ್ಲಿ ನಸುಗೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಪಟ್ಟಿ,  ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಕಾರದ ರೆಕ್ಕೆಗಳು. ಕೂತಲ್ಲಿ ಕೂರದೇ ರೆಂಬೆಯಿಂದ ರೆಂಬೆಗೆ ಜಿಗಿಯುವ ಸ್ವಭಾವದ ಟುವ್ವಿ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಕೀಟಗಳೆಂದರೆ ಪಂಚಪ್ರಾಣ. ಕೆಲ ಹೂವುಗಳ ಮಕರಂದವನ್ನೂ ಹೀರುತ್ತವೆ.

ಟುವ್ವಿ.. ಟುವ್ವಿ.. ಹಾಡು
 ಸದಾ ಹಸಿರು ಎಲೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಅಡಗಿಕೂರುವ ನಾಚಿಕೆ ಸ್ವಭಾವದ ಇವು ಟುವ್ವಿ.. ಟುವ್ವಿ.. ಟುವ್ವಿ ಎಂದು ಹಾಡುವ ದನಿಯಿಂದಲೇ ತನ್ನ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಚಿಕ್ಕ ಹಕ್ಕಿಯ ಕೊರಳಿನಿಂದ ಹೊರಬರುವ ರಾಗಾಲಾಪನೆ ಮೋಡಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ ಸೋಜಿಗ
ಇದಕ್ಕೆ ಚಿಮ್ಮಟದಂತಹ ಕೊಕ್ಕಿದೆ. ಅದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ ಇದರ ಕಲೆಗಾರಿಕೆ ಇಂದಿನ ವಿಜ್ಞಾನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೂ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣದೇಹಿಗಳು. ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆ ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಮೊಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ಕಾವುಕೊಡಲು ಹಾಗೂ ಮರಿಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಗೂಡುಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸೂರು ಭದ್ರವಾಗಿದ್ದರಷ್ಟೇ ಸಂತಾನಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧ್ಯ ಎನ್ನುವ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಅವುಗಳದ್ದು.

ಭಾರತದೆಲ್ಲೆಡೆ ಕಾಣಿಸುವ ಹಕ್ಕಿ
ಈ ಹಕ್ಕಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಶ್ರೀಲಂಕಾದಲ್ಲೂ ಇವುಗಳನ್ನು ಕಾಣಸಲು ಸಾಧ್ಯ. 
ಈ ಪುಟ್ಟ ಹಕ್ಕಿಯ ದೇಹದ ಗಾತ್ರ ಕೇವಲ 10ರಿಂದ 14 ಸೆ.ಮೀ. ಮತ್ತು 6 ರಿಂದ 10 ಗ್ರಾಂ ತೂಕವಿರುತ್ತವೆ.  ಮಾರ್ಚ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇವು ಮರಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಮರಿ  ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಟೊಂಗೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಉತ್ತೇಜಿತವಾಗಿ ನಿನಾದ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಅವುಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಜಾತಿಯ ಇತರ ಹಕ್ಕಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಿಟ್- ಕಿಟ್- ಕಿಟ್ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ.

ಮನೆಯ ಸಮೀಪ ಗೂಡು
ಇವು ಜನವಸತಿ ಪ್ರದೇಶ, ಕುರುಚಲು ಕಾಡು ಮುಂತಾದ ಕಡೆ ಪೊದೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಅಥವಾ ಜೋಡಿಯಾಗಿ  ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.  ಇದರ ಮೊಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಶತ್ರು ಹಾವು.  ಅದರಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಮನೆಗಳ ಸಮೀಪವೇ ಗೂಡುಕಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಭೂಮಿಗೆ ಸಮೀಪವಿರುವ ಪೊದೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೂತು ಚಿಕ್ಕ ಕೀಟಗಳಿಗಾಗಿ ಹುಡುಕಾಟ ನಡಸುತ್ತವೆ.