ಘೋರ ವಿಷಕಾರಿ ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆ

ಹುಳಹಪ್ಪಟೆಗಳನ್ನು ತಿಂದು ಬದುಕುವ ಕಪ್ಪೆಗಳನ್ನು ಉಪದ್ರವಕಾರಿಯಲ್ಲದ ಒಂದು ಸಾದು ಪ್ರಾಣಿ ಎಂದು ನಾವೆಲ್ಲಾ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ, ಹಾವಿಗಿಂತಲೂ ವಿಷಕಾರಿಯಾದ, ಒಂದೇ ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ವಿಷದಿಂದ ವೈರಿಗಳನ್ನು ಸಾಯಿಸುವ ತಾಕತ್ತು ಕಪ್ಪೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇದೆ! ಈ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ ಇರುವುದು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕದ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ 

ಮಾತ್ರ ಕಂಡುಬರುವ  ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ. 

ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ವಿಷಕಾರಿ ಪ್ರಾಣಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವು ಚರ್ಮದ ಮೂಲಕ ವಿಷ ಹೊರ ಸೂಸುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಆದಿವಾಸಿ ಜನರು ಈ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಚರ್ಮವನ್ನು ಬಾಣದ ತುದಿಗೆ ಅಂಟಿಸಿ ಬೇಟೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಡಾರ್ಟ್  ಕಪ್ಪೆ ಕೇವಲ ಒಂದು ಇಂಚಿನಷ್ಟು (2.5 ಸೆ.ಮೀ.) ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೇವಲ 28 ಗ್ರಾಮ್ ನಷ್ಟು ತೂಕವಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ವಿಷಕಾರಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಗೋಲ್ಡನ್
ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಯ ಒಂದು ಹನಿ ವಿಷ 20, 000 ಇಲಿಗಳನ್ನು ಸಾಯಿಸಬಲ್ಲದು.

ಆಕರ್ಷಕ ಮೈಬಣ್ಣ: 

ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಗಳು ಡೆಂಡ್ರೊಬಾಟಿಡಾಯೆ ವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಆಕರ್ಷಕ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ಡಾರ್ಟ್ಕಪ್ಪೆಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ. ಇವುಗಳ ಮೈ- ಹಳದಿ, ಕಿತ್ತಳೆ, ಕೆಂಪು, ಹಸಿರು, ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಕಡು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಬಣ್ಣದಿಂದಲೇ ಇವು ವಿಷಕಾರಿ ಎನ್ನುವ ಸಂದೇಶ ವೈರಿಗಳಿಗೆ ರವಾನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಚರ್ಮದಿಂದ ಕೆಟ್ಟ ವಾಸನೆ ಹೊರ ಸೂಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಜಾತಿಗಳಿದ್ದು, ಅವಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ಡನ್ ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆ 10 ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಸಾಯಿಸುವಷ್ಟು ವಿಷವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

ಬೆನ್ನಿನಲ್ಲಿರುತ್ತೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ವಿಷ:

ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ವಿಷ ಬೆನ್ನಿನಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಂಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಪಾಯ ಎದುರಾದಾಗ ಗ್ರಂಥಿಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಷ ಹೊರಹಾಕುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಈ ವಿಷ ದೇಹದ ಒಳಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಗಾಯವಾದ ಭಾಗಕ್ಕೆ ವಿಷ ತಗುಲಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಾಣಕ್ಕೆ ಸಂಚಕಾರ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಬರಿಗೈಯಿಂದ ಮುಟ್ಟಿದರೂ ಏನೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ವಿಷ ಒಮ್ಮೆ ರಕ್ತಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರೆ ಸಾವಿನಿಂದ ಪಾರು ಮಾಡಲು ಯಾವುದೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಇಲ್ಲ. ವಿಷ ದೇಹದ ಒಳಗೆ ಇಳಿಯುವ ಮೊದಲೇ ಸೋಪಿನಿಂದ ತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಅಪಾಯದಿಂದ ಪಾರಾಗಬಹುದು.
ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ, ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಇವು ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪೋಷಿಸುತ್ತವೆ. ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಬೀಳದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು  ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಗಿಡಗಳ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುವ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಬರುತ್ತವೆ. 

ವಿಷಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದು ಹೇಗೆ?
ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಗಳು ಸೇವಿಸುವ ಕೆಲವೊಂದು ವಿಷಕಾರಿ ಇರುವೆಗಳು, ಕ್ರಿಮಿಕೀಟ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳಿಂದ ಇವುಗಳ ದೇಹದಲ್ಲಿ ವಿಷ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವು ತಮ್ಮ ಅಂಟಾದ ನಾಲಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತವೆ. ಇತರ ಉಭಯಚರಿ ಕಪ್ಪೆಗಳಂತೆ  ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ ಈಜಾಡಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇವು ಬಹುತೇಕ ಸಮಯ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಮರದ ಮೇಲೆಯೇ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. 

ವಿಷಕ್ಕೆ ಭಾರೀ ಬೇಡಿಕೆ:
ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆಯ ವಿಷಕ್ಕೆ ಔಷಧಿಯ ಗುಣವಿದೆ. ನೋವು ನಿವಾರಕವಾಗಿ, ಸ್ನಾಯುಗಳ ಸಡಿಲಿಕೆಗೆ ಮತ್ತು ಹಸಿವು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಇವುಗಳ ವಿಷ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಷಕ್ಕೆ ಭಾರೀ ಬೇಡಿಕೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಆವಾಸ ಸ್ಥಾನದ ನಾಶದಿಂದಾಗಿ
ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆ ಅಳಿವಿನಂಚಿಗೆ ತಲುಪಿವೆ. ಔಷಧಿಯ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಈ ಕಪ್ಪೆಗಳನ್ನು ಸಾಕಲಾಗತ್ತದೆ. ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಂಡರೆ 6 ರಿಂದ 10 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಇವು ಜೀವಂತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. 70 ರಿಂದ 80 ಡಿಗ್ರಿಯಷ್ಟು ಉಷ್ಣಾಂಶದಲ್ಲಿಯೂ ಡಾರ್ಟ್ ಕಪ್ಪೆ ಬದುಕುಳಿಯುತ್ತವೆ.

ಇಂಪಾಗಿ ಹಾಡುವ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಮೈತುಂಬಾ ವಿಷ!

ಇದು ಪಕ್ಷಿ ಲೋಕದ ಏಕೈಕ ವಿಷಕಾರಿ ಹಕ್ಕಿ! ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಾದರೂ ಹಾವು, ಚೇಳು, ಎಂದೆಲ್ಲಾ ಒಂದಿಷ್ಟು ವಿಷಕಾರಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಕೀಟಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರೂ ವಿಷಕಾರಿ ಕೀಟಗಳು ಸಾಕಷ್ಟಿವೆ. ಆದರೆ ಪಕ್ಷಿಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಿದರೆ ಸಿಕ್ಕುವುದು ಒಂದೇ ಒಂದು ವಿಷಕಾರಿ ಹಕ್ಕಿ. ಅದು ಹೂಡೆಡ್ ಪಿಟೊ ಹುಯಿ. 

ಇಂಪು ದನಿ, ಮೈಯೆಲ್ಲಾ ವಿಷ!
1990ರಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಕಾರಿ ಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಈ ತನಕ ಇದನ್ನು ಪಕ್ಷಿಲೋಕದ ಏಕೈಕ ವಿಷಕಾರಿ ಹಕ್ಕಿ ಎಂದು ಪಕ್ಷಿತಜ್ಞರು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಗಿನ್ನೆಸ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ವರ್ಲ್ದ್  ರೆಕಾರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ  ವಿಷಕಾರಿ ಹಕ್ಕಿ ಎನ್ನುವ ಮಾನ್ಯತೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಹಕ್ಕಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೇಲ್ಭಾದಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯೂಗಿನಿಯಾ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮೈತುಂಬಾ ವಿಷವನ್ನೇ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಹಕ್ಕಿಯ ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ, ಬಾಯಿ ತೆರೆದರೆ ದನಿ ಮಾತ್ರ ಇಂಪು! ಹೂಡೆಡ್ ಪಿಟೊ ಹುಯಿಗಳು ಇಂಪಾಗಿ ಹಾಡಬಲ್ಲವು. ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದ್ದಾಗಿರುವ ಇವುಗಳ ರೆಕ್ಕೆ, ತಲೆ, ಬಾಲದ ಪುಕ್ಕಗಳೆಲ್ಲಾ ಕಪ್ಪಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಕೊಕ್ಕು ಸಹ ಕಪ್ಪಾಗಿದ್ದು, ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದಷ್ಟೇ ಹರಿತವಾಗಿಯೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ಹಕ್ಕಿಯ ಹಿಂಭಾಗ ಮಾತ್ರ ಕೇಸರಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ.
ಹೂಡೆಡ್ ಪಿಟೊ ಹುಯಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಆರು ತಳಿಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿರುವ  ವಿಷದ ಪ್ರಮಾಣ ಒಂದು ತಳಿಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ತಳಿಗೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದ್ದಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಪಿಟೊ ಹುಯಿ ಕಿರೋಸಿಫಲಸ್ ಎಂಬ ತಳಿಯ ಹಕ್ಕಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಷಕಾರಿ. ಈ ಪಿಟೊ ಹುಯಿ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡು, ಹೆಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೇನೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಇವು ತಮಗೆ ಅಪಾಯ ಎದುರಾದರೆ ತಲೆಯ ಮೇಲಿನ  ಗರಿಗಳನ್ನು ನಿಮಿರಿಸಿ ಕೀಟದ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ತಂಟೆಗೆ ಹೋದರೆ ಹುಷಾರ್!
ಇಂಪಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತದೆಂದು ಇದನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಹೊರಟರೆ ಕೆಟ್ಟ ವಾಸನೆ ಬರಲಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಹೋಮೋಬಿಟಿಎಕ್ಸ್ ಎಂಬ ವಿಷಕಾರಿ ಅಂಶ ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಚರ್ಮ, ರೆಕ್ಕೆ, ಪುಕ್ಕಗಳಲ್ಲಿ, ಎದೆಯ ಹಾಗೂ ಮೇಲಿನ ಗರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದ ಕೂಡಲೇ ಚರ್ಮದ ಉರಿ, ಚರ್ಮದ ರೋಗಗಳಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುವುದರಿಂದ ಎಲ್ಲರೂ ಇದರಿಂದ ದೂರವೇ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಹೂಡೆಡ್ ಪಿಟೊ ಹುಯಿಗಳು ಗಿಡದ ಟೊಂಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಪ್ ಆಕಾರದ ಗೂಡು ಕಟ್ಟಿ ಮೊಟ್ಟೆ ಇಟ್ಟು ಮರಿ ಮಡುತ್ತವೆ. ಮರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ವಿಷದ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತವೆ. ಮರಿಗಳು ಬೆಳೆದಂತೆಲ್ಲಾ ಅವುಗಳಲ್ಲಿನ ವಿಷದ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇವು ವೈರಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆಯಲು ವಿಷ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಸ್ಥಳೀಯರು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಾರೆ.

 ವಿಷಕಾರಿ ಯಾಗಿದ್ದು ಹೇಗೆ?
ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ವಿಷಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದರ ಕುರಿತು ಸಾಕಷ್ಟು ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆದಿದೆ. ಸತತ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂದಿದ್ದೇನೆಂದರೆ, ಹೂಡೆಡ್ ಪಿಟೊ ಹುಯಿಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ವಿಷ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ಇವು ತಿನ್ನುವ ವಿಷಕಾರಿ ಕೀಟಗಳಿಂದಲೇ, ಅವುಗಳ ದೇಹದಲ್ಲಿ ವಿಷ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತದೆ! ಕ್ರೋಸೈನ್ ತಳಿಯ ಕೀಟಗಳನ್ನು ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಿನ್ನುತ್ತವಂತೆ. ಇವುಗಳಿಂದ ಹೂಡೆಡ್ ಪಿಟೊ ಹುಯಿ ಮೈಯೆಲ್ಲಾ ವಿಷವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಕ್ಷಿ ತಜ್ಞರು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವು ಅಮೇಜಾನ್ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ವಿಷಕಾರಿ ಡರ್ಟ್  ಕಪ್ಪೆಗಳಷ್ಟೇ ಪ್ರಮಾಣದ ವಿಷ ಹೊಂದಿವೆ. ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಹೊರಸೂಸುವ ವಿಷಕಾರಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ವೈರಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಹಾವು ಮುಂತಾದ ವೈರಿಗಳೂ ಇದರ ತಂಟೆಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.

ಮರದಲ್ಲಿ ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ ಇರುವೆ

ನೆಲದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಇರುವೆಗಳೂ ಹಕ್ಕಿಗಳಂತೆಯೇ ಗೂಡು ಹೆಣೆಯುತ್ತವೆ. ಪುಟ್ಟ ಇರುವೆಯಿಂದ ಗೂಡು ಹೆಣೆಯುವುದು ಸಾಧ್ಯವೇ? ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಬಹುದು. ಒಟ್ಟಾಗಿದ್ದರೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಚಿಗಳಿಗಳು ಕಟ್ಟುವ ಗೂಡು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ಚಿಗಳಿ ಗೂಡು ಹೆಣೆಯುವ ಕರಕುಶಲತೆಯಿಂದಲೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದೆ.

ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ ಪರಿ:
ಇರುವೆಗಳು ಕಟ್ಟುವ ಗೂಡುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಜಟಿಲ ಮತ್ತು ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ ಗೂಡನ್ನು ಚಿಗಳಿಗಳು ಹೆಣೆಯುತ್ತವೆ. ಸಾವಿರಾರು ಇರುವೆಗಳು ಕೂಡಿ ಪರಿಶ್ರಮಪಟ್ಟು ಜೀವಂತ ಎಲೆಗಳಿಂದ ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ ಪರಿ ನಿಜಕ್ಕೂ ಅನನ್ಯ. ಗೂಡನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ದೃಢವಾದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಎಲೆಯ ಅಂಚಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ಸಾಲಾಗಿ ಸೇರುವ ಇರುವೆಗಳು ತಮ್ಮಶಕ್ತಿ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ ಆ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಬೇಕಾದಹಾಗೆ ಬಾಗಿಸುತ್ತವೆ. ಎಲೆಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂಚನ್ನು ಲಾರ್ವ ಅಥವಾ ಸಿಲ್ಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ. ಗೂಡನ್ನು ಹೆಣೆಯಲು ಶುರುಮಾಡಿದರೆ 24 ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಗೂಡು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಗೂಡು ನೀರು ಒಳನುಗ್ಗದಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಗೂಡಿನ ಒಳಗಿನ ವಿಶಾಲ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರಗಟ್ಟಲೆ ಇರುವೆಗಳು ವಾಸವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಪಾಯ ಎದುರಾದಾಗ ಜೋರಾಗಿ ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತಾ ಗೂಡಿನಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ. ವೈರಿಗಳಿಗೆ ಕೈಗೆಟುಕದಂತೆ ಕೊಂಬೆಗಳ ತುತ್ತ ತಿದಿಯಲ್ಲಿ ಇವು ಗೂಡು ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ.

ಗೂಡಿನೊಳಗೆ ರಾಜಮನೆತನ:
ಸರಪಳಿಗಳಂತೆ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಜೋಡಣೆಗೊಂಡು ಕೈಗೆಟುಕದ ಎಲೆಗಳನ್ನೂ ಬಾಗಿಸಿ ಸನಿಹಕ್ಕೆ ತರುತ್ತವೆ. ನಂತರ ಅವುಗಳನ್ನು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಜೋಡಿಸಿ ಗೂಡನ್ನು ಹೆಣೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕರಾರುವಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಂಘಿಕ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲ ಇರುವೆಗಳಂತೆಯೇ ಸಂಘ ಜೀವಿಯಾದ ಚಿಗಳಿಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ರಾಣಿಯರು, ಕೆಲವು ಗಂಡು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಹಿರಿ ಕಿರಿಯ ಕೆಸಗಾರ ಇರುವೆಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಮೊಟ್ಟೆಯಿಡುವುದಷ್ಟೇ ರಾಣಿಯ ಕೆಲಸ. ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವುದು, ಆಹಾರ ತರುವುದು, ವೈರಿಗಳಿಂದ ಗೂಡನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ಮೊದಲಾದ ಕೆಲಸ ಹಿರಿಯ ಕೆಸಗಾರ ಇರುವೆಗಳದ್ದು.

ಆಹಾರ ಮತ್ತು ವಾಸ:
ಚಿಗಳಿಗಳು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲ ಕೀಟಗಳು ಸೃವಿಸುವ ಸಿಹಿ ದೃವ, ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಕೀಟಗಳೇ ಮರದಮೇಲೆಯೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಾಸಿಸುವ ಈ ಇರುವೆಯ ಆಹಾರ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕುಟುಂಬ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದ್ದರೆ ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಗೂಡು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಗೂಡಿನಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಗೂಡಿಗೆ ಮರಿಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾ ಯಿಸುತ್ತದೆ.


ಮರಗಳ ರಕ್ಷಣೆ:
ಚಿಗಳಿ ಗೂಡಿನಿಂದ ಮರಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಅದು ತಪ್ಪು. ಬದಲಾಗಿ ಚಗಳಿ ತಾನು ವಾಸವಾಗಿರುವ ಮರವನ್ನು ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚೀನಿಯರು ಕೃಷಿಯ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಚಿಗಳಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗಲೂ ಸಹ ಕೆಲವು ಕಡೆ ಇವುಗಳನ್ನು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೀಟನಾಶಕಗಳಂತೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವು ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಇವು ಮಾರಕವೂ ಹೌದು. ಅನೇಕ ಕಡೆ ಈ ಇರುವೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಆಹಾರವಾಗಿಯೂ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಔಷಧಯಾಗಿ ಬಳಕೆ:  
ಚಿಗಳಿ ಕಚ್ಚಿದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ 'ಫಾರ್ಮಿಕ್ ಆಸಿಡ್' ಸೃವಿಸುವುದರಿಂದ ಅತಿಯಾಗಿ ಉರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ವೈರಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಫರ್ಮಿಕ್ ಆಸಿಡ್ ಗಳನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಚಿಗಳಿ ಕಚ್ಚಿದರೆ ಮೈಗೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಅಂಟಿಕೊಳುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳ ದೇಹದಿಂದ ಹೊರಸೂಸುವ ಫಾರ್ಮಿಕ್ ಆಸಿಡ್ ಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಸೋಂಕುಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಗುಣವಿರುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳನ್ನು  ಔಷಧಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.